علم لدنی
امام علیه السّلام به حقایق جهان هستى، در هرگونه شرایطى که وجود داشته باشند، به اذن خدا واقف است اعم از آنها كه تحت حس قرار دارند، و آنها كه بیرون از دایره حس مىباشند مانند موجودات آسمانى و حوادث گذشته و وقایع آینده، دلیل این مطلب از راه نقل روایات متواترهاى است كه در جوامع حدیث شیعه مانند كتاب كافى و بصائر و كتب صدوق و كتاب بحار و غیر آنها ضبط شده. به موجب این روایات كه به حد و حصر نمىآید امام علیه السّلام از راه موهبت الهى نه از راه اكتساب، به همه چیز واقف و از همه چیز آگاه است و هرچه را بخواهد به اذن خدا، به کوچکترین توجهى مىداند.
علم امام چگونه علمی است
علوم را در یک تقسیم بندی کلی می توان به علوم اکتسابی و علوم الهامی و یا به عبارت دیگر علم لدنی تقسیم کرد. پیامبران الهی از پیشتازان این علم بوده اند و علم و معرفت ایشان را در زمره علوم لدنی می توان جای داد.
علم لدنی چه ویژگی هایی دارد؟
علم لدنی در هیچ کتاب و رسالهای وجود ندارد بلکه در نزد خداوند تبارک و تعالی میباشد که به انبیاء و امامان معصوم برای اثبات نبوت و امامت خود داده و هیچ انسان معمولی نیست که دارای چنین علمی باشد. علم لدنّى علمى خاص نیست كه داراى موضوعى مخصوص و محمولى خاص باشد، بلكه اینگونه علم به لحاظ استفاده آن از پیشگاه معلم الهى لدنّى نامیده مىشود و علمی است که خداوند بدون واسطه به بندهای الهام میکند. علم لدنی، علم غیر اکتسابی است؛ یعنی در به دست آوردن آن نیازی به تحصیل و رفتن به مدرسه و استاد نیست.
این علم، مستقیما از جانب سرچشمه همه علوم؛ یعنی خداوند، به برخی از بندگان الهام میشود؛ چنان که در قرآن درباره حضرت خضر آمده است:
«فَوَجَدا عَبدًا مِن عِبادِنا ءاتَینـَهُ رَحمَةً مِن عِندِنا وعَلَّمنـَهُ مِن لَدُنّا عِلمـاً»؛(کهف، 65) تا بندهای از بندگان ما را یافتند که از جانب خود به او رحمتی عطا کرده و از نزد خود بدو دانشی آموخته بودیمش